Welzijn in menszijn: Wat maakt het dat we mens-zijn?

Je kunt natuurlijk op duizenden manieren hierop antwoorden en ook op vele manieren hier tegenaan kijken. Hoe ik hier tegenaan kijk is gevormd door wat ik persoonlijk heb meegemaakt in mijn leven tot nu toe. Dus alles wat ik hier schrijf is met een gekleurde bril, die gekleurd is met mijn ervaringen en associaties tot dusver.

Eigenlijk zul JIJ dit lezen met een visie gevormd met wat JIJ hebt meegemaakt tot dusver, toch?

Wat ik hier ga schrijven is tot stand gekomen door bijvoorbeeld mijn fascinatie voor Psychologie. Op late leeftijd, een paar jaar geleden, ben ik begonnen met bachelor Psychologie en anderhalf jaar geleden met de HBO opleiding tot professional Psychosociaal therapeut.

Mijn hele leven ben ik al gefascineerd door het spirituele, het geloof en geïnspireerd door sjamanisme, boeddhisme, vipassana, ayurveda e.d. Maar ook van jongs af aan geïnspireerd door de natuur en de werking (biologie) ervan. Nu ik dit schrijf wordt het mij opeens duidelijk! Wat ik heel graag uitdraag en mensen mee wil geven is dat Body-Mind & Spirit zoveel invloed op elkaar hebben en heel erg met elkaar verbonden en verweven zijn.

Denk bijvoorbeeld aan het placebo effect. Eigenlijk logisch toch? Nee, ik ga niet uitdragen dat ik eclectisch ben, maar wel dat ik ten alle tijden met een ‘holistische’ blik de wereld in wil kijken en probeer te leven.

Body: natuur/biologie

Mind: psychologie

Spirit: het spirituele

Focus je maar op één van de Body-Mind-Spirit manieren, dan mis je met alle waarschijnlijkheid de anderen. Natuurlijk kan je als je tijdelijk moet focussen even de andere manieren parkeren, maar nooit uit het oog verliezen!

Want dan ontken je als het ware de andere manieren. Met andere woorden: hoe je gevormd bent tot ‘menszijn’! Echt focussen op klachten als massagetherapeut of als mindfulness-coach. doe ik niet. Mijn concept van de sessies in mijn praktijk zijn dan ook gezien mijn visie, ‘holistisch’ en dus preventief en niet therapeutisch!

Biologisch kijken naar ‘Mens-zijn’

Als we even focussen op de Body-kijk en dus biologisch kijken naar ‘Mens-zijn’ dan zien we dat ons lichaam, net als bijna alles in de natuur, uit evenwichten en balansen bestaat. Om het even te vereenvoudigen zien we grofweg twee soorten processen in ons lichaam.

1 De actieve (snelle) processen, aangestuurd door het sympathisch zenuwstelsel en hormonen zoals bijvoorbeeld cortisol en adrenaline.

2 De langzame processen, aangestuurd door het parasympatische zenuwstelsel en door hormonen zoals dopamine, serotonine en oxytocine.

De invloed van cortisol

Kortweg gezegd: cortisol is heel nuttig. Dit omdat we vaak snel moeten kunnen reageren op de omgeving en dan zijn bepaalde stresshormonen heel nuttig. Maar als de balans altijd aan de kant van verhoogde activiteit ligt, dan krijgen de “langzame” processen in ons lichaam geen kans. (geen energie).

Denk bijvoorbeeld aan de processen voor het immuunsysteem en verteringsproces. Dan is het lichaam uit balans. Uiteindelijk komen veel ziektes hieruit voort.

Wat is ziek?

In mijn ogen alleen maar disbalans! Een leuk voorbeeld uit mijn praktijk, wanneer mensen een bepaalde ontspanning bereiken, kun je gewoonweg horen dat de maagdarm in werking komt.

Eigenlijk is ons lichaam in de basis zelfhelend. Je ziet het ook bij een wondje! Het lichaam heelt zichzelf.

Natuurlijk moeten de omstandigheden dan wel gunstig zijn. Dat is, wat ik dan ook in een sessie wil bereiken; gunstige omstandigheden om als individu zelf te helen. Op fysieke vlak (Body), maar ook op psychisch vlak (Mind). Wanneer je in je hoofd meer rust en balans vindt, heeft dit een positieve invloed op je lichaam.

Psychologisch kijken naar ‘Mens-zijn’

Als we nu focussen op de Mind en dus psychologisch kijken naar ‘Mens-zijn’, zien we dat we continu waarnemen met onze zintuigen. Elke gewaarwording wordt via onze zenuwbanen naar onze hersenen (welke dan ook, van stam tot het ‘denk-brein’ de frontale kwab) gestuurd.

In ons brein wordt dan alles omgezet in associaties, thema’s e.d.

Daar worden door middel van neuronen nieuwe verbindingen gemaakt of bestaande verbindingen versterkt. Waarom? Simpelweg om toekomstige gevaren te voorkomen.

Eenvoudig uitgelegd: op alle gewaarwordingen, gefilterd of niet, wordt door onze hersenen een plaatje geplakt om er iets mee te kunnen. Associaties en thema’s om indirecte gevaren te voorkomen. Hoe directer het gevaar, hoe sneller en onbewuster dat gebeurt, zoals je ziet bij automatische reflexen.

Door gebruik te maken van deze gewaarwordingen, kun je al gunstige omstandigheden creëren. Daarom maak ik in mijn sessies gebruik van de verschillende zintuigen.

Maar even terugkomend op het plaatje plakken bij gewaarwordingen; stel voor dat je je brein kan trainen om niet dat plaatje te plakken. Dan zou je dus gemakkelijker de pieken en dalen in je beleving van alles kunnen halen; gelijkmoediger zoals ze dat noemen bij Vipassana meditatie.

Het is eigenlijk een beetje tegen de natuur van ons brein in, maar levert wel een bepaalde gelijkmoedigheid op in Body-Mind&Spirit. Vipassana meditatie is dus in mijn ogen meer een techniek dan iets spiritueels.

Elk geloof kan ook gebruik maken van deze techniek. Wat je voornamelijk doet is je gewaarwordingen observeren, zonder er een plaatje op te plakken.

Gewaarwordingen observeren, zonder er een plaatje op te plakken.

Daar heeft duizenden jaren geleden Boeddha Ghottema een techniek / trainingsprogramma voor ontwikkeld. “Vipassana is selftransformation through selfobservation.” Verder zeggen vooraanstaande psychologen met name die de psychosociale therapie hebben ontwikkeld, dat elk “emotioneel gezond” mens ook zelfhelend is op het mentale vlak. Ofwel, we hebben allemaal de gereedschappen in ons, om over psychische en dus gedrags-moeilijke-omstandigheden heen te komen! Anders gezegd, ons vermogens-repertoire vergroten: ons gedrag aanpassen, ons bewustzijn van hoe ons psyche werkt, etc.) Ook dit is dan waarschijnlijk een evolutionair ontwikkeld overlevingsmechanisme!

Elk individu in de basis zelfhelend

Ook in de ayurveda, meerdere geloven en spirituele kijken op het leven, zien we het basisprincipe dat elk individu in de basis zelfhelend is.

Nog terugkomend op ziekzijn. In het kader van WELZIJN: Is ziekte, gezondheid en welzijn niet DE BALANS VAN DE EVENWICHTEN?! In onderstaand figuur zien we het ziekte-gezondheids continuüm, met dood aan de ene kant, en optimale gezondheid aan de andere kant.

Vertaald: ”We denken in termen van ziekte bij de afwezigheid van objectieve signalen die ervoor zorgen dat het lichaam niet goed functioneert. Zoals een te hoge bloeddruk of objectieve symptomen zoals pijn of misselijkheid. De term Gezondheid/Welness(welzijn) verwijst naar een positieve staat van fysiek, mentaal en sociaal welbevinden, niet simpelweg de afwezigheid van ziekte of verwonding, die varieert gedurende een periode in een continuüm.”

Nu je dit hebt gelezen: hoe heb JIJ de titel met mijn praktijknaam gelezen, voordat je aan dit artikel begon? Wat was JOUW gekleurde bril en in welke associaties resulteerde dat?

Tekst: Ruud ten Hacken

welzijninmenszijn.nl